Clauses / Tümcecikler
Ad TümcecikleriAd tümcecikleri ad görevi yapan (özne yada nesne) kuruluşlardır. Üç türü vardır.
1) a) tümce + that + tümcecik
We are sorry that you can't come.
It is obvious that he is lying.
He was surprised that I knew German.
b) that + tümcecik + eylem + tümleç
That he is clever is obvious.
That he doesn't work worries me.
That you have come early is very good.
2) a) Q - word + tümcecik + eylem + tümleç
What you ought to say is very important.
Where he went is still unknown.
How useful these sentences are is quite clear.
b) tümce + Q - word + tümcecik I don't know where he lives.
I can't tell you why he is crying.
It is a mystery when he went there.
We don't know who he is.
3) tümce + if / whether + tümcecik
He wants to know if I can speak English.
She asked if we saw that film.
Not: Bunların adlar gibi özne ve nesne olarak kullandıklarına dikkat ediniz. En önemli nokta soru sözcüklerinin bu tümceciklerde bir bağlaç görevinde olmalarıdır. Örneklerde görüldüğü gibi soru sözcüklerinden sonra düz tümce düzeni (özne + eylem + tümleç) kullanılır.
Sıfat Tümcecikleri
1) Who: özne yerine, insanlarla ilgili adlardan sonra bağlaç olarak kullanılır.
The man is a teacher. He speaks fluently.
The man who speaks fluently is a teacher. (Akıcı olarak konuşan adam öğretmendir.)
I saw the boy who was running They helped the worker who was ill
2) Whom: nesne yerine, insanlarla ilgili adlardan sonra bağlaç olarak kullanılır.
The woman was ill. You helped the woman.
The woman whom you helped was ill. (Yardım ettiğiniz kadın hastaydı.)
The man is his uncle. You met the man. The man whom you met is his uncle.
That's the man whom we met at the theatre.
Is that the girl to whom you lent the money?
3) Which: özne ve nesne yerine, cansızları anlatan adlardan sonra bağlaç olarak kullanılır.
The discussion was very interesting.
It was broadcast on TV. The discussion which was broadcast on TV was very interesting.
(Televizyonda yayınlanan tartışma çok ilginçti.)
That is the picture. It caused a lot of sensation.
That's the picture which caused a lot of sensation.
A paragraph which has unity will be clear.
Eylemlerin aldığı ilgeçler bu ilgi bağlaçlarından önce kullanılabilir: The chair on which you are sitting is not safe.
(Üzerinde oturduğunuz sandalye sağlam değil.)
The scientist produced a working model on which reliable tests could be conducted.
The headmaster, with whom the parents had discussed their son's future, advised the boy to take up journalism. .
4) That: tamamlayıcı (defining) sıfat tümceciklerinde which, who, whom yerine kullanılabilir.
I've got a book that might interest you.
Do you remember the boy that I was talking about?
5) Whose: iyelik gösteren ilgi bağlacıdır.
We saw a girl. Her hair came down to her waist.
We saw a girl whose hair came down to her waist. (Saçları beline kadar inen bir kız gördüm.)
Children whose future we must safeguard deserve a happier world.
Sıfat tümcecikleri arasında tanımlayıcı ve tanımlayıcı olmayan (non-defining) tümcecikleri birbirinden ayırmak gerekir. Bunların yapılışları aynıdır ancak birinciler tümcenin zorunlu öğeleri oldukları halde, ikinciler tümceyi
açıklayıcı öğelerdir, kullanıl-masalar da olabilir. Özellikle yazıl: dilde kullanılırlar ve tümcenin öteki öğelerinden vir-
gülle ayrılırlar. Aşağıdaki örneklerde 1. tümcecikler tanımlayıcı, 2. tümcecikler tanımlayıcı değildir:
1) a) His father is a man who believes in discipline.
b) Ayşe, who does my hair, has moved to Istanbul.
2) a) Here's the book which you asked for,
b) You haven't seen my new car, which I bought last week.
3) a) Consumers who buy products are only interested in the contents. b) My wife's sister, whom I haven't seen for a year, talks too much.
4) Whoever, whatever, whichever, whenever, wherever, "kim olursa olsun, ne olursa olsun vb. anlamda bağlaç olarak kullanılırlar.
Whoever telephones, tell him I am out.
You can have whichever you like. I won't mind what ever you do.
Zarf Tümcecikleri
Bunlar zarf görevi yapan değişik amaçlı tümceciklerdir. Bunlarda her bir kümenin bağlaçlarını sıralayıp birer örnekle yetineceğiz. Bu tümceciklerin tümce başında, ortasında ve sonunda bulunabileceklerini anımsamalıyız.
Tümce başında bulunduklarında asıl tümceden virgülle ayrılmaları uygun olur. Ayrıca başta da değinildiği gibi bu tümceciklerin özne + eylem + tümleç gibi tümcenin turn öğelerini içerdiklerini, böyle değillerse eksik olacaklarını da
unutmamalıyız.
Tümce başında:
After I had supper, I went to bed.
Tümce içinde:
My sister, because she is ill, will not go to school today.
Tümce sonunda:
I met him as I was coming out to school.
1) Yer anlatan zarf tümceciklerinde kullanılan bağlaçlar:
where, wherever, as, as far as
I know a place where you can be happy.
2) Zaman anlatan zarf tümcecikleri yapımında kullanılan bağlaçlar:
when, whenever, while, what, since, as soon as, as long as, until, till, after, before, by the time, once,
as, no sooner... than, scarcely... when, now that.
When I got to school, the lesson had already started.
3) Ödünleme ve karşıtlık (concession and contrast) :
although, though, while, whereas, even, though, even, if, as, whoever, in case that, in spite of, in spite of the fact that, despite, despite the fact that.
Although it is raining, we shall go out for a walk.
4) Tarz anlatan zarf tümcecikleri yapımında kullanılan bağlaçlar: as, how, in that.
He is a disadvantage in that he can't speak English.
5) Neden (cause) anlatan zarf tümcecikleri bağlaçları:
because, since, as, seeing that, for
I can't go to the concert because I have no ticket.
6) Amaç anlatımında kullanılan zarf tümcecikleri bağlaçları:
so that, in order that, lest, for fear that
They got up early so that they might not miss the bus,
7) Sonuç anlatımında kullanılan zarf tümcecikleri bağlaçları:
so (that), so (much)... that
She spoke so well that everyone admired her.
8) Derece anlatan zarf tümcecikleri yapımında kullanılan sözcükler :
the... the, in proportion as, not so (as)... as.
The quicker we walk the sooner we'!! get there.
9) Çekinme, dışlama (reservation) anlatan bağlaçlar.
except (that), except for the fact that
I know nothing about the accident except what he told me about it.
10) Koşul tümcecikleri (conditional clauses)
Bunların üç temel biçimi vardır. (Ayrıntılar için dilbilgisi kitaplarına bkz.)
a) if + tûmcecik (present) + tümce (present / future)
Tümce (present/future) + if + tûmcecik (preseni)
Bu yapı olanaklı, gerçek durumları anlatır.
If you help me, I can do this. (Bana yardım edersiniz, bunu yapabilirim.)
If he has a car, he will never stay at home.
We shall not get there on time if we miss the train. He will be pleased if you visit him.
b) If + tümcecik (s. past) + tümce (would + V1)
Tümce (would + V1) + if + tümcecik (s. past)
Bu yapıda geçmiş zaman eylemi kullanılmakla birlikte olgu şimdiki zaman olgusudur; ancak gerçek değil gerçeğe aykırı, varsayıma dayalı durumlar anlatılmaktadır.
If I were you, I wouldn't take the exam. (Sizin yerinizde olsam bu sınava girmezdim.)
If he had a car, he would never stay at home. (Arabası olsa, asla evde durmazdı.)
We would get wet if we didn't bring our umbrellas. If I had a million dolars, I would take a long holiday.
3) Tümce (would / might / could +have + V3) + if + tümcecik (past perfect) / if + tümcecik (past perfect) +
tümce (would /might/could + have + V3)
Önceki iki yapı şimdiki zamanla ilgili koşulları anlattıkları halde bu yapıda geçmişle ilgili gerçeğe aykırı koşulları dile getirilir. Çevirilere dikkat ediniz.
If you had wanted to pass your exam, you would have studied much harder for it. (Sınavda geçmek isteseydiniz, çok daha iyi çalışırdınız.)
I could have told him what to do if I had known how it worked. (Nasıl çalıştığını bilmiş olsam ne
yapması
gerektiğini ona söyleyebilirdim.)
If he had lain quietly as instructed by the doctor, he might not have had a second heart attack.
(Doktorun söylemiş olduğu gibi kımıldamadan yatmış olsaydı ikinci bir kalp krizi geçirmeyebilirdi.)
Not: Çok özel durumlar dışında if bulunan tümcecikte will ya da would kullanmamaya özen gösterilmelidir.
Video örnekler
0 yorum:
Yorum Gönder